 «Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է երիտասարդ բանաստեղծ Նարեկը (Նարեկ Կիրակոսյան)
- Նարեկ, հունիսի 21-ին Ավ.Իսահակյանի անվան գրադարանում տեղի ունեցավ Ձեր և ընթերցողի հանդիպում-երեկոն: Ի՞նչ է տալիս հասարակության հետ հանդիպումը ստեղծագործողին:
- Հանդիպումն ինձ համար անսպասելի էր: Որպես երիտասարդ բանաստեղծ` չէի սպասում, որ դահլիճում այդքան երիտասարդներ կլինեին, և հիսուն օրինակ գիրքը միանգամից կվերջանա: Մինչ այդ ես լուրջ չէի վերաբերվում իմ գրական գործունեությանը, ես մտածում էի` սա հոբբի է, և փորձում էի սպիտակ թղթին հաղորդել զգացածս, ապրածս: Այդ հանդիպումը Նունե Ավետիսյանի` հանճարեղ ասմունքողի շնորհիվ եկավ փաստելու կամ ապացուցելու, որ իմ պոեզիան ունի ասելիք և այն կարելի է ներկայացնել: Ինձ համար ամենակարևորն այն է, որ իմ պոեզիան ընթերցելիս կամ լսելիս մարդիկ սկսեն մտածել:
- Գրականության մեջ ո՞րն է Ձեր ասելիքը:
- Գրականության մեջ նորություն, թարմություն բերելն է թե՛ ձևի, թե՛ բովանդակության առումով: Գրականության համար ունեմ մի տեսակետ, ավելի ճիշտ` մանիֆեստ. գրականությունը ժամանակի և տարածության ներդաշնակություն է, նրանց բեկման արդյունքում ծնվող բառերի սինթեզ է, որից առաջանում է միտքը, բառը, իսկ բառը բանաստեղծության աուրան է, դրանով է ստանում բանաստեղծությունը ուժ, արժեք, դրանով ես փորձում շրջապատից ստացած ազդակներով զգացածդ, երակներիդ մեջ անցկացնելով, թղթին հանձնել:
- Ի՞նչ իմպուլսներ եք ստանում շրջապատից:
- Եթե անկեղծ ասեմ, ես շրջապատից չեմ ստանում այն ազդակները, որ կարող են ստեղծագործելու մղել: Հայաստանում բանաստեղծն իր համար փակված իր սենյակում իր մտքերի, զգացմունքների, երազանքների, իր գաղափարախոսության միջոցով փորձում է արտահայտել, համատարած գորշության մեջ փորձում է գոռալ, մտացարկել:
- Նարեկ, ինչ-որ մի պահ դադարել էիք ստեղծագործել, ի՞նչը նորից ստիպեց վերադառնալ` ներքին մղո՞ւմը, թե՞...
- Պատճառն այն էր, որ ես չէի մտածում` լուրջ գործով եմ զբաղվում: Ըստ իս` ի վերջո գրականությունը, արվեստը համընդհանուր սպառման առարկա չեն:
Բանաստեղծի գլխավոր միտքը, գաղափարախոսությունն այն է, որ դու ապրվածդ, զգացածդ բաց նյարդի նման հաղորդես դիմացինին, որ նա զգա ջղաձգությունդ, ներքին ազդակներդ, տարածության մեջ ինչ-որ բան զգալդ: Հետո ընկերս տեղադրեց բանաստեղծություններս ինտերնետում, ինչը խթանեց իմ և հասարակության միջև կապը, սկսեցին ինձ հետ բանավիճել, չհամաձայնել, և նույն ինտերնետը պատճառ հանդիսացավ իմ և Նունե Ավետիսյանի «հանդիպմանը»:
- Նարեկ, երբևէ մտածե՞լ եք Գրողների միության անդամ դառնալ:
- Գրողների միության անդամ չեմ և երբեք ցանկություն չեմ ունեցել: Ինձ համար գրողը առաջին հերթին պետք է իր համար գլուխը կախ իր գործն անի, իսկ ժամանակն ինքը կորոշի` դու ունե՞ս այդ արժեքը, որ կմնաս գրականության անդաստանում, թե՞ ժամանակի հետ կանցնես կգնաս: Առհասարակ Գրողների միությունը Սովետական Միությունից մնացած կառույց է, որ ատրիբուտային ձև է ստացել... ինչպե՞ս կարող ենք պատկերացնել Ֆրանսիայի կամ ԱՄՆ-ի գրողների միություն: Գրողը պետք է ունենա ազատ խոսք, արվեստագետը պետք է լինի ամեն ինչի առաջին քննադատը, ամեն ինչ ազատ ներկայացնելու ունակություն պետք է ունենա, գրողը նախ իր ներքին ազատությունը պետք է արտահայտի:
- 2012-ին ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի կողմից Երևանը ճանաչվել է գրքի մայրաքաղաք: Այս տարի Ժնևում գրքի փառատոնին Հայաստանը սալոն ունեցավ, անգամ երիտասարդ գրողներ մեկնեցին այնտեղ: Ի՞նչ եք կարծում` Երևանը արժանի՞ է գրքի մայրաքաղաք լինելուն:
- Այո՛, Երևանն արժանի է, թեկուզ հենց միայն ժամանակակից գրականություն ներկայացնելով: Սակայն, ինչ խոսք, բացերը այստեղ շատ են: Մեզ մոտ սարսափելի կաղում է թարգմանական գրականությունը, մենք այս տարիների ընթացքում չստեղծեցինք մեծ թարգմանական դպրոց: Օրինակ` Ռուսաստանն ունի թարգմանական հզոր դպրոց. ամեն ինչ նրանք հոյակապ թարգմանում են` սկսած աղբից, վերջացրած բարձրարժեք գրականությամբ: Մյուս կողմից` մեզանում կաղում է գրաքննադատությունը, որովհետև դա այն լիցքը պետք է հաղորդի, որից պետք սկսվի գրական դաշտ, իսկ այսօր այս առումով մեզանում ճահիճ է, միայն ինտերնետային քննարկումներն են այս բացը ինչ-որ կերպ լրացնում, որը գործընթացը արագացնում է, ուրիշ աշխարհ տեղափոխում: Եվ առհասարակ, մենք գրաքննադատություն համարյա չունենք:
- Նարեկ, եթե դուրս գանք ստեղծագործական դաշտից, այսօր մեր իրականության մեջ ի՞նչ խնդիրներ եք տեսնում, որոնց հետ հնարավոր չէ հաշտվել:
- Գրողից դուրս` ես Երևանում ապրող մարդ եմ, ինչպե՞ս կարող է այստեղ խնդիրներ չտեսնեմ: Այստեղ ամենամեծ խնդիրը խոսքի ազատության, մարդու իրավունքների համատարած ոտնահարումն է:
- Մի՞թե գրականության մեջ ստեղծագործողները ինչ ուզում, այն չեն տպագրում: Իրականում գրականության մեջ սահմանափակում խոսքի ազատության առումով չկա:
- Փառք Աստծո, այսօր գրաքննություն չկա, բայց փոխարենը կա այնպիսի գռեհկաբանություն: Վերջերս կարդում էի ժամանակակից գրողներից մի ակնարկ... ինքը ցանկություն ունեցավ մոր հանդեպ... Պատկերացնո՞ւմ եք... գրականությունը պետք է ունենա ասելիք, միայն սեռական կամ գռեհկաբանության վրա չհենվի: Չարենցի սեռական բանաստեղծությունները կարդալիս զգում ես նրա հզորությունը, ռիթմիկան, ներքին բոցը, մարմնական սիրո զգացողության վեհ գաղափախոսությունը: Ի վերջո, գրականությունը պետք է տարբերվի գռեհկաբանությունից:
Մենք դեռ անկախության քսան տարիների գրականությունը չենք ստեղծել, վառ անհատականություններ դեռ չկան, ովքեր էլ կան, չեն երևում ասպարեզում, ժամանակը, ի վերջո, ցույց կտա` այս քսան տարվա մեջ մենք ինչ ենք արել: Տեսեք` Կոլումբիայում կամ Լատինական Ամերիկայում, Եվրոպայի շատ երկրներում ինչպիսի գրականություն է ստեղծվում... Այնինչ մենք գրական մեծ պաշարից հետո անկում ապրեցինք, չնայած, կրկնում եմ, ով ինչ ստեղծեց այս քսան տարիների ընթացքում` ժամանակը ցույց կտա, բայց ավելի ուշ:
Աղբյուր`http://1in.am/arm/armenia_interview_25197.html
|
